Loa AR-2x / AR-2ax

Việc tìm hiểu về loa AR-2x và AR-2ax đòi hỏi chúng ta phải quay ngược thời gian về những năm 1960, thời kỳ hoàng kim của hãng loa Acoustic Research (AR). Đây là hai mẫu loa bookshelf cổ điển, được đánh giá cao về chất âm tự nhiên, trung thực và độ bền bỉ. Bài viết này sẽ cung cấp thông tin chi tiết về hai mẫu loa này, bao gồm lịch sử, thiết kế, thông số kỹ thuật, chất âm, và những lưu ý khi tìm mua loa cũ.

I. Lịch sử ra đời của loa AR-2x và AR-2ax:

Acoustic Research, được thành lập bởi Edgar Villchur vào năm 1954, đã tạo nên cuộc cách mạng trong ngành công nghiệp âm thanh với việc giới thiệu loa bookshelf sử dụng công nghệ treo âm (acoustic suspension). Công nghệ này cho phép tạo ra âm trầm sâu và chính xác hơn so với các thiết kế loa thùng hở truyền thống.

• AR-2x: Được giới thiệu vào khoảng năm 1964, AR-2x là phiên bản cải tiến của AR-2, với mục tiêu giảm giá thành sản xuất mà vẫn giữ được chất lượng âm thanh tốt. Thay vì sử dụng loa trung dome như AR-2, AR-2x sử dụng loa trung hình nón.
• AR-2ax: Ra mắt vào khoảng năm 1970, AR-2ax tiếp tục cải tiến thiết kế của AR-2x, chủ yếu ở hệ thống phân tần và loa tweeter. AR-2ax được coi là phiên bản hoàn thiện hơn và được ưa chuộng hơn so với AR-2x.

II. Thiết kế và cấu tạo:

Cả AR-2x và AR-2ax đều có thiết kế thùng loa hình chữ nhật đơn giản, với mặt trước được bọc vải lưới. Về cấu tạo, cả hai đều là loa 3 đường tiếng:

• Loa woofer (loa trầm): Sử dụng củ loa woofer đường kính 10 inch (25cm) với màng loa giấy và công nghệ treo âm đặc trưng của AR. Loa woofer này chịu trách nhiệm tái tạo âm trầm sâu và mạnh mẽ.
• Loa midrange (loa trung): AR-2x sử dụng loa trung hình nón đường kính 5 inch (12.5cm), trong khi AR-2ax cũng sử dụng loa trung hình nón nhưng được cải tiến về chất liệu và thiết kế. Loa trung đảm nhiệm tái tạo dải âm trung, nơi tập trung phần lớn giọng hát và nhạc cụ.
• Loa tweeter (loa treble/cao tần): AR-2x sử dụng loa tweeter hình nón, trong khi AR-2ax sử dụng loa tweeter dome, cho khả năng tái tạo âm cao chi tiết và mượt mà hơn.
• Hệ thống phân tần (crossover): Hệ thống phân tần có nhiệm vụ chia tín hiệu âm thanh thành các dải tần số khác nhau và gửi đến các loa tương ứng. Hệ thống phân tần của AR-2ax được cải tiến so với AR-2x, giúp âm thanh được tái tạo hài hòa và chính xác hơn.

III. Thông số kỹ thuật (tham khảo):

Thông số kỹ thuật của loa cổ thường không được ghi chép đầy đủ và chính xác như loa hiện đại. Dưới đây là một số thông số tham khảo:

• Trở kháng (Impedance): 8 Ohms
• Dải tần đáp ứng (Frequency Response): Khoảng 40Hz – 20kHz (có thể khác nhau tùy theo tình trạng loa)
• Công suất (Power Handling): Khoảng 50W (khuyến nghị)
• Kích thước (Dimensions): Khoảng 34 x 26 x 14 cm (cao x rộng x sâu)
• Trọng lượng (Weight): Khoảng 16-18kg/loa

IV. Chất âm:

Chất âm của loa AR-2x và AR-2ax được đánh giá cao về sự tự nhiên, trung thực và chi tiết.

• Âm trầm (Bass): Âm trầm sâu, chắc và kiểm soát tốt, đặc trưng của công nghệ treo âm.
• Âm trung (Midrange): Âm trung rõ ràng, chi tiết và tự nhiên, đặc biệt là giọng hát.
• Âm cao (Treble): AR-2ax có âm cao chi tiết và mượt mà hơn so với AR-2x nhờ loa tweeter dome.
• Tổng thể: Âm thanh cân bằng, hài hòa và dễ nghe, phù hợp với nhiều thể loại nhạc, đặc biệt là nhạc acoustic, jazz, vocal và nhạc cổ điển.

V. Những lưu ý khi tìm mua loa AR-2x/AR-2ax cũ:

Do là loa cổ, việc tìm mua loa AR-2x/AR-2ax cũ đòi hỏi sự cẩn trọng:

• Tình trạng loa: Kiểm tra kỹ tình trạng của loa, bao gồm thùng loa, màng loa, loa tweeter và loa midrange. Tìm kiếm dấu hiệu của sự hư hỏng, sửa chữa hoặc thay thế linh kiện không chính hãng.
• Hoạt động của loa: Nghe thử loa để kiểm tra chất âm, đảm bảo các loa hoạt động tốt và không có tiếng rè, nhiễu.
• Tụ điện (capacitors): Tụ điện trong hệ thống phân tần có thể bị lão hóa theo thời gian, ảnh hưởng đến chất âm. Nên kiểm tra và thay thế tụ điện nếu cần thiết.
• Chiết áp (potentiometers): Chiết áp điều chỉnh âm lượng của loa trung và loa tweeter cũng có thể bị oxy hóa, gây ra tiếng lẹt xẹt. Cần vệ sinh hoặc thay thế chiết áp nếu cần.
• Giá cả: Giá của loa AR-2x/AR-2ax cũ phụ thuộc vào tình trạng và độ hiếm của loa. Nên tham khảo giá ở nhiều nguồn khác nhau để có được mức giá hợp lý.
• Nguồn gốc: Nên mua loa từ những người bán uy tín và có kinh nghiệm về loa cổ.

VI. Phối ghép ampli:

Loa AR-2x/AR-2ax có trở kháng 8 Ohms và độ nhạy trung bình, không quá khó để phối ghép ampli. Tuy nhiên, để đạt được chất âm tốt nhất, nên lựa chọn những ampli có công suất vừa phải (khoảng 30-50W/kênh) và có chất âm ấm áp, tự nhiên. Một số gợi ý phối ghép ampli cho loa AR-2x/AR-2ax:

• Ampli đèn (tube amplifier): Phối ghép với ampli đèn sẽ mang lại âm thanh ấm áp, ngọt ngào và giàu nhạc tính.
• Ampli bán dẫn (solid-state amplifier) cổ: Một số ampli bán dẫn cổ của các hãng như Sansui, Pioneer, Marantz, Kenwood cũng là lựa chọn tốt.
• Ampli tích hợp hiện đại: Tuy nhiên, cần lựa chọn những mẫu ampli có chất âm thiên về trung âm và âm trầm.

VII. So sánh AR-2x và AR-2ax:

Mặc dù có nhiều điểm tương đồng, AR-2ax được coi là phiên bản cải tiến và hoàn thiện hơn so với AR-2x:

• Âm cao: AR-2ax có âm cao chi tiết và mượt mà hơn nhờ loa tweeter dome.
• Hệ thống phân tần: Hệ thống phân tần của AR-2ax được cải tiến, giúp âm thanh được tái tạo hài hòa và chính xác hơn.
• Tổng thể: AR-2ax mang lại trải nghiệm nghe nhạc tốt hơn và được ưa chuộng hơn so với AR-2x.

VIII. Kết luận:

Loa AR-2x và AR-2ax là những mẫu loa bookshelf cổ điển đáng giá, với chất âm tự nhiên, trung thực và độ bền bỉ. Mặc dù đã ra đời cách đây nhiều thập kỷ, chúng vẫn được nhiều người yêu nhạc tìm kiếm và sưu tầm. Nếu bạn yêu thích âm thanh vintage và muốn trải nghiệm chất âm đặc trưng của loa AR, AR-2x/AR-2ax là một lựa chọn đáng cân nhắc. Tuy nhiên, cần lưu ý kiểm tra kỹ tình trạng loa và lựa chọn ampli phối ghép phù hợp để đạt được chất âm tốt nhất.